„Ubi sunt qui ante nos fuerunt?”. Tym zwrotem rozpoczyna się wiele średniowiecznych wierszy łacińskich. „Gdzież są ci, którzy byli przed nami?”  Gdzież Stare Dobre Czasy które przeminęły? Gdzie dawne prawa, wolności i obyczaje? Przekonanie o schodzeniu świata na psy jest tyleż niezmienne co terapeutyczne. By tego miłego kontaktu ze Starym Dobrym Czasem doświadczyć niektórym wystarczy zewnętrzne przebranie w dawne szaty. W zależności od natężania sentymentalnego konserwatyzmu odtwórcy historyczni przebierają się w średniowieczne zbroje albo w przedsoborowe szaty liturgiczne.  Niektórzy dla zabawy a niektórzy całkiem na serio (pocieszny przypadek tych drugich opisałem ostatnio).

Skoro tęsknota za dawnym jest tak zupełnie powszechna to coś musi być na rzeczy. Profesor Plinio Correa de Oliveira klasyfikuje kolejne etapy dekadencji świata: współczesna rewolucja obyczajowa, wcześniej rewolucja bolszewicka, wcześniej rewolucja francuska, jeszcze wcześniej reformacja. Gdzie jest początek???  Przejawy dekadencji widoczne są szczególnie w sztuce. Gdzie szukać eksperta od dekadencji? Pablo Picasso! Picasso powiedział kiedyś, że „wszystko po Altamirze to już tylko dekadencja”. Niewątpliwie Picasso to znawca dekadencji wiec jego opinie musimy brać serio. Altamira to miejscowość w północnej Hiszpanii gdzie znajduje się jaskinia ze wspaniałym zbiorem malarstwa paleolitycznego sprzed 15000 lat. Oto przykład:

Solidny kawałek wołowiny (jak to przyrządzić w osobnych wpisach) i zadziwiająca jedność sztuki. Sztuka mięsa i sztuka malarska były wtedy tym samym. Żadnego rozpadu i  dekadencji. Łącząc spostrzeżenie Picassa i terminologię Oliveiry możemy więc powiedzieć, że pierwsza rewolucja i początek dalszego upadku ludzkości to rewolucja neolityczna (wynalezienie rolnictwa i przejście do osiadłego trybu życia).

Po tym przydługim wstępie przystępuję do tematu, czyli „edukacja domowa i jej prehistoria paleolityczna”. Starożytność omówiłem w poprzednim odcinku. W okresie przed rewolucją neolityczną ludzie większość czasu spędzali na świeżym powietrzu zajmując się polowaniem i zbieractwem oraz grillowaniem tego co  upolowali i zebrali. W dobrym przybliżeniu można powiedzieć, że paleolit do taki długi weekend który trwał 3 miliony lat.

Jak wyglądała wtedy edukacja? Nie było powodów do stresu szkolnego – bo czym niby miałby stresować się uczeń, jeśli pismo będzie wynalezione za kilkadziesiąt tysięcy lat w neolicie a ortografia dopiero w jego schyłkowym okresie (z góry  dziękuję za spostrzeżenia dotyczące wynalazku interpunkcji).  Za to znajomość zoologi  i botaniki już u najmłodszych dzieci była zdecydowanie większa niż obecnie. Tu odnośnik do literatury celem nadrobienia zaległości: „Jadalne rośliny dziko rosnące” D.Lanska wyd. Delta 1992 (polecam ta pozycję!). Nie było w paleolicie dzwonków a nawet zegarków. Wszystko więc przebiegało w naturalnym rytmie przyrody. Poniżej zamieszczam tabelkę porównującą plan dnia: ucznia w paleolicie, ucznia w edukacji domowej (na przykładzie moich dzieci) i typowego ucznia szkolnego.

Jak widać, edukacja domowa może być czymś „w połowie drogi” pomiędzy współczesnym wariactwem a życiem w naturalnym środowisku hominidów.